Культура

«Гэта сюрпрыз». Халезін — пра «Urząd Przyjemności» як правакацыю Свабоднага тэатру і пра опэру паводле рамана Сашы Філіпенкі «Слон»

Усе квіткі на прэм’еру новай пастаноўкі Беларускага свабоднага тэатру ў Варшаве ў верасьні прададзеныя. «Urząd Przyjemności» («Бюро прыемнасьцяў») — гэта споведзі беларусаў, якія не хацелі зьяжджаць, але былі вымушаныя, а цяпер даказваюць бюракратам, што маюць права на жыцьцё.

Парушальнікам парадку на канцэрце Макса Каржа пагражае дэпартацыя

Міністэрства ўнутраных справаў і адміністрацыі Польшчы заявіла, што іншаземцаў, якія парушалі закон падчас канцэрту беларускага рэпэра Макса Каржа 9 жніўня, могуць дэпартаваць.

Былая палітзьняволеная Антаніна Канавалава расказала, што арганізатары канцэрту Каржа прыслалі ёй дармовыя білеты

Экс-палітзьняволеная мяркуе, што гэты жэст сьведчыць пра артыста больш, чым многія артыкулы.

Тысячы фанатаў Каржа напярэдадні канцэрту зладзілі шумную вечарыну на вуліцы. Паліцыя затрымала шасьцярых за наркотыкі

Увечары 8 жніўня на былых чыгуначных тэрыторыях у варшаўскім раёне Воля адбыўся несанкцыянаваны сход фанатаў беларускага рэпэра Макса Каржа.

Як прайшоў канцэрт Макса Каржа ў Варшаве і што казалі яго фанаты. ВІДЭА

9 жніўня ў Варшаве на Нацыянальным стадыёне прайшоў маштабны канцэрт беларускага рэпера Макса Каржа, разьлічаны на 60 тысяч гледачоў.

Пад Віцебскам адкапалі бівень маманта. Колькі каштуе такая знаходка

У ваколіцах Віцебску падчас дарожных работ знайшлі добра захаваны бівень маманта. Яго адправяць у экспазыцыю новага Нацыянальнага гістарычнага музэю Беларусі.

Карціна, напісаная крывёй, і апошні пэрформанс за кратамі: гісторыя мастака Алеся Пушкіна

Міністэрства інфармацыі забараніла прадаваць кнігі Муракамі, Паланюка і беларускую паэзію пратэсту

Сьпіс друкаваных выданьняў, якія забаронена распаўсюджваць на тэрыторыі Беларусі, дапоўнены 31 назвай, паведамляе Міністэрства інфармацыі.

Францыя рыхтуе закон аб паскораным вяртаньні твораў мастацтва, вывезеных падчас імпэрскіх заваёў

Урад Францыі ў сераду абмеркаваў законапраект, які спросьціць працэс вяртаньня твораў мастацтва і культурных артэфактаў, вывезеных з былых францускіх калёній за больш за стагодзьдзе імпэрскага кіраваньня. Пра гэта піша France 24.

Чырвоны касьцёл будуць рамантаваць да 31 студзеня 2027 году

Раней сярод навінаў, якія прыходзілі пра адзін з найвядомейшых касьцёлаў Беларусі, ужо сустракалася такая дата. Цяпер яна пацьверджаная пашпартам рэканструкцыі, які вісіць на будынку.

У Вільні зачыняецца беларуская культурная прастора CreateCulture Space

У Вільні праз некалькі гадоў дзейнасьці закрываецца CreateCulture Space — некамэрцыйная ініцыятыва па падтрымцы і разьвіцьці культурнага і крэатыўнага сэктару Беларусі.

Кнігі ў вогнішчы. Першага жніўня 1937 году ў двары менскай турмы НКВД былі спаленыя дзясяткі тысяч беларускіх рукапісаў

1 жніўня 1937 году ў двары менскай унутранай турмы НКВД, вядомай як «амэрыканка», супрацоўнікі карных органаў разьвялі вялізнае вогнішча і спалілі дзясяткі тысяч беларускіх рукапісаў.

«Ненавіджу гэтую краіну, яна акупавала Бурацію. Мы добра б жылі без Расеі». Як карэнныя народы РФ змагаюцца з дыскрымінацыяй

Фармальна Расея называе сябе шматнацыянальнай дзяржавай: у Канстытуцыі гаворыцца, што «адзіная крыніца ўлады ў РФ» — яе «шматнацыянальны народ». Гэта фармальна таксама гарантуе абарону этнакультурнай і моўнай разнастайнасьці. А як насамрэч?

У Берасьці на месцы зьнішчаных габрэйскіх могілак адкрылі першы ў Беларусі ляпідарый

Улады спрабуюць паказаць, што могілкі зьнішчылі нацысты, хаця насамрэч — камуністы.

Кніга пра «Радыё Свабода» — у доўгім сьпісе прэміі Гедройця

У доўгі сьпіс літаратурнай прэміі імя Ежы Гедройця 2025 году ўвайшла кніга «Там, дзе няма цемнаты» журналіста і былога кіраўніка беларускай службы Радыё Свабода Аляксандра Лукашука.

У старадаўнім храме-крэпасьці ў Мураванцы пайшлі расколіны на скляпеньнях 12-мэтровай вышыні

Храм мае найвышэйшую катэгорыю каштоўнасьці, таму якія-хаця працы ў ім могуць праводзіць толькі кваліфікаваныя адмыслоўцы.

У Варшаве адбудзецца фэстываль нямога кіно, арганізаваны беларусамі

Кнакрытык Ірэна Кацяловіч паведаміла, што 14 жніўня ў Варшаве пачнецца фэст «Нямая ліхаманка», у арганізацыі якога, сярод іншых, бярэ ўдзел яна.

Расейская мова і яе ўжываньне — гэта адкрытыя дзьверы ў Беларусь для нашага ўсходняга суседа, — Генадзь Коршунаў

Наколькі ўстойлівыя беларуская культура і беларуская нацыянальная сьвядомасьць? Ці магчымая іх перамога ў процістаяньні расейскай культуры і таму, што сёньня называецца «русский мир»? Ці можа беларуская ідэнтычнасьць зьнікнуць цалкам?

Прадстаўнікі АПК адрэагавалі на публікацыю «Свабоды»: За беларускую мову ў Беларусі могуць біць і звальняць

Калі чалавек у Беларусі гаворыць па-беларуску, яго за гэта «могуць біць, дыскрымінаваць, звальняць з працы або ня браць на яе».

У Будславе знайшлі падмуркі старога касьцёла. ФОТА

У Будславе праводзяцца працы з мэтай аднавіць комплекс кляштара, цяпер там знайшлі падмурак старога касьцёла.

Памёр археоляг, удзельнік «Беларускай Майстроўні» Эдвард Зайкоўскі

22 ліпеня ва ўзросьце 72 гадоў памёр археоляг Эдвард Зайкоўскі, паведаміла ягоная сям’я.

Памёр легендарны брытанскі музыка Озі Осбарн

Знакаміты брытанскі рок-музыка, сьпявак гурту Black Sabbath Озі Осбарн памёр ва ўзросьце 76 гадоў.

На Лідчыне абрынуўся чарговы занядбаны помнік архітэктуры. ФОТА

У вёсцы Дзікушкі Лідзкага раёну абрынуўся паркавы фасад сядзібы Мінейкаў — з франтонам і калённым порцікам.

У Італіі скасавалі канцэрт аркестру пад кіраўніцтвам ляяльнага Пуціну дырыгента Гергіева

Каралеўскі палац у італьянскім горадзе Казэрта скасаваў выступ аркестра пад кіраўніцтвам расейскага дырыгента Валерыя Гергіева, які павінен быў адбыцца 27 ліпеня ў рамках фэстывалю UnEstate da Re.

Толькі 12,5% выдадзеных летась у Беларусі кніг былі па-беларуску

У 2024 годзе ў агульнай колькасьці назваў кніг, выдадзеных у Беларусі, беларускамоўных было толькі 12,5%.

Пэці Сьміт прысьвяціла свой пратэставы гімн Радыё Свабодная Эўропа, якому пагражае скарачэньне фінансаваньня

Амэрыканская сьпявачка, паэтка і актывістка Пэці Сьміт выказала падтрымку Радыё Свабодная Эўропа / Радыё Свабода (РСЭ/РС), падкрэсьліўшы важнасьць незалежнай журналістыкі і папярэдзіўшы пра пагрозу скарачэньня фінансаваньня радыё цяперашняй адміністрацыяй ЗША.

Ад дзіцячых ілюстрацыяў да сусьветнай сэнсацыі: гісторыя стваральніка Лабубу

Маленькія зубастыя монстры Лабубу сёлета выклікалі ўсясьветны фурор. Зоркі шоў-бізнэсу чапляюць гэтыя плюшавыя бірулькі на свае торбачкі й запаўняюць імі сацыяльныя сеткі. Ад Лісы з K-pop-гурту BLACKPINK да сьпявачкі Рыяны і Кім Кардаш’ян — шмат знакамітасьцяў заўважылі зь мілаю пачвараю Лабубу.

Міністэрства культуры вызначыла, якія часткі «Валадаркі» зьнясуць, а якія захаваюць

Міністэрства культуры Беларусі вызначыла ахоўныя зоны гістарычнага аб’екту на вуліцы Валадарскага — там, дзе яшчэ нядаўна было СІЗА.

Сынагогу зь Беларусі ўключылі ў сталую экспазыцыю парыскага музэю

Віртуальная рэканструкцыя Воўпаўскай сынагогі зьявілася ў сталай экспазыцыі Музэю мастацтва і гісторыі юдаізму (MAHJ) у Парыжы.

Міжнародны саюз беларускіх пісьменьнікаў: у першай палове 2025 году русыфікацыйныя працэсы ў Беларусі ўзмацніліся

Першая палова 2025 году адзначылася яшчэ большай інтэнсыфікацыяй русыфікацыі ў Беларусі — як на ідэалягічным, так і на інстытуцыйным узроўнях.

Катлеты па-Ціханоўску, «стрыптыз наадварот» і немаўляты. Рэпартаж з Фэстывалю Абуджаных Tutaka на Падляшшы

10–13 ліпеня за 20 кілямэтраў ад мяжы Беларусі праходзіць Фэстываль Абуджаных Tutaka. Расказваем, што там адбываецца.

«Гісторыя на Свабодзе». Ці перажывуць беларусы «русский мир». Меркаваньне Паўла Церашковіча

Наколькі глыбока ў Беларусь пранік «русский мир»? Што цяпер адбываецца зь беларускай нацыянальнай ідэнтычнасьцю? Як доўга ва ўмовах цяперашняй прарасейскай аўтарытарнай дзяржаўнай мадэлі можа існаваць беларуская нацыянальная сьвядомасьць?

Палац Радзівілаў у Дзятлаве зноў выставілі на продаж

Палац знакамітага шляхецкага роду, збудаваны ў сярэдзіне XVIII стагодзьдзя, зноў выстаўлены на продаж, ужо ў другі раз сёлета.

У Татарстане адкрылі бюст Янкі Купалы. ФОТА

Зь вёскі Печышчы Верхнеўслонскага раёну ў Татарстане, у якой Янка Купала быў у эвакуацыі ў часе Другой усясьветнай вайны, беларускага паэта выклікалі ў Маскву, дзе ён загінуў у 1942 годзе.

Праваабаронцы прызналі музыку Алега Хаменку палітзьняволеным

У чэрвені 2025 года у Менску затрымалі музыку, выкладчыка і радыёвядоўцу Алега Хаменку.

На ўкраінскіх онлайн-пляцоўках забаранілі продаж 8,8 тысячы найменьняў кніг з Расеі і Беларусі

Дзяржаўны камітэт тэлевізіі і радыёвяшчаньня Ўкраіны ў чэрвені «спыніў незаконны распаўсюд на ўкраінскіх онлайн-пляцоўках 408 кніг» з Расеі і Беларусі.

На музычным фэстывалі «Славянскі базар» з акцыяй «За бясьпеку — разам» выступіць спэцназ МУС

Міністэрства ўнутраных спраў правядзе на «Славянскім базары» ў Віцебску паказальныя выступленьні спэцпадразьдзяленьняў і дзяцей з вайскова-патрыятычных клюбаў. МУС анансавала правядзеньне ў рамках фэстывалю акцыі «За бясьпеку — разам».

Міжнародны саюз беларускіх пісьменьнікаў стварыў за мяжой сваё выдавецтва

Surma — партнэрскі праект Міжнароднага саюзу беларускіх пісьменьнікаў, які базуецца ў Вільні. У выдавецтве Surma будуць выходзіць кнігі беларускіх і замежных аўтараў.

У Менску сарвалі вечарыну памяці паэткі Ларысы Геніюш

У галерэі «Парасон» 8 ліпеня мелася адбыцца вечарына пра жыцьцёвы і творчы шлях беларускай паэткі.

10 ліпеня на Падляшшы пачынаецца фэстываль TUTAKA-2025

«На паляне Барык у Падляшшы зьбяруцца беларусы з усяго сьвету, каб разам стварыць унікальную прастору культуры, салідарнасьці і сустрэч», — гаворыцца ў абвестцы арганізатараў.

Па-беларуску — сьцісла! Моўны ТЭСТ

Ёсьць нямала эканомных беларускіх словаў, якімі замяняем цэлыя словазлучэньні. Такому беларускаму слову часта няма аднаслоўнага адпаведніка і ў іншых мовах, напрыклад у расейскай. Прайдзіце тэст — і беларуская мова надалей будзе ашчаджаць ваш час!

Тузін бэстсэлераў гэтага лета: дэтэктывы, трылеры, жаночыя раманы. Расказваем, што пачытаць у адпачынку

Пагаварылі зь беларускімі выдаўцамі, якія прэзэнтавалі свае «тройкі» сьвежых лёгкіх кніг, выдадзеных па-беларуску.

У Смалянах пад Воршай зьнесьлі ацалелую раней частку былога маёнтку

У старажытнай вёсцы працягваюць разбурэньне гістарычнай спадчыны. Чыноўнікі гадамі ігнаруюць усе заклікі захаваць унікальныя будынкі.

Улады зацьвердзілі праект зонаў аховы музэя Быкава ў Бычках

У агульных палажэньнях адзначаецца, што «Музэй-сядзіба сям'і В. У. Быкава» зьяўляецца гісторыка-культурнай каштоўнасьцю 3-й катэгорыі.

Праект Радыё Свабода — сярод намінантаў прэміі Алеся Адамовіча

Беларускі ПЭН апублікаваў поўны сьпіс намінантаў на сёлетнюю прэмію імя Алеся Адамовіча. У ім 14 кніг і 8 мэдыйных прадуктаў, сярод якіх — «Архіпэляг БЕЛАГ».

Эдвард Лукас: «літвінізм» выконвае тры важныя мэты Крамля

На сайце Цэнтру аналізу эўрапейскай палітыкі (Center for European Policy Analysis (CEPA) зьявіўся артыкул брытанскага пісьменьніка і журналіста Эдварда Лукаса «Сакрэтная зброя: Гісторыя. Псэўдагістарычны „літвінізм“ сее разлад паміж Літвой і Беларусьсю».

Сілавікі затрымалі лідэра гурту «Палац» Алега Хаменку

Пра гэта 30 чэрвеня паведаміў журналіст Канстанцін Каверын у этэры шоў «Звычайная раніца». Пазьней затрыманьне пацьвердзіла крыніца «Люстэрка».

Ціханоўскія ў Вільні. Беларусы, літоўцы і расейцы прыйшлі падтрымаць. ВІДЭА

Сяргей і Сьвятлана Ціханоўскія сустрэліся зь беларусамі, якія цяпер жывуць у Вільні. Сьвятлана прыйшла з тэчкай, на якой быў партрэт палітвязьня і нобэлеўскага ляўрэата Алеся Бяляцкага.

Каты і пеўнікі замест ваўкоў. Чым беларускія калыханкі адрозьніваюцца ад калыханак суседзяў

Музыка Сяржук Доўгушаў выпусьціў кнігу «Беларускія калыханкі». Разам з кнігай выйшаў студыйны альбом «Калыханкі», які запісала Воля Дземка з гуртам VOLYA. Усе аўтэнтычныя запісы можна паслухаць пад QR-кодамі ў кнізе.

Беларуская адукацыя за апошнія пяць год істотна калянізаваная Расеяй — экспэрты

Тэндэнцыя ізаляцыі і самаізаляцыі адукацыі Беларусі ад заходніх краін была пасьпяхова падхопленая Расіяй. Такім назіраньнем падзяліўся акадэмічны дырэктар Інстытуту разьвіцьця і сацыяльнага рынку для Беларусі і Ўсходняй Эўропы (IDSMBEE) Андрэй Лаўрухін.